Η συνεργατική δράση του Βυζαντινού Μουσείου και του σχολείου μας με θέμα: ''Σταχωτές εν δράσει'', πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2024 στην Παιδοψυχιατρική κλινική του Νοσοκομείου Παίδων ''Αγία Σοφία''.
Στο εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα οι μαθητές μας είχαν την ευκαιρία να μάθουν για τη βιβλιοδεσία και τη στάχωση στη βυζαντινή τέχνη. Τη διαδικασία δηλαδή κατασκευής ενός βιβλίου και ιδιαίτερα του εξωφύλλου με παραδοσιακές τεχνικές όπως γινόταν στη βυζαντινή εποχή.
Στην αρχή του προγράμματος, οι μαθητές μας παρακολούθησαν την εξέλιξη της τέχνης της βιβλιοδεσίας στο Βυζάντιο, από τους παπύρους και τους κώδικες έως τα βιβλία, με παρουσίαση βασικών στοιχείων της βιβλιοδεσίας και των υλικών που χρησιμοποιούνταν. Τη χειροποίητη κατασκευή σελίδων, το ράψιμο των σελίδων με επιδεξιότητα για να δημιουργηθεί ένας συμπαγής κώδικας.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην περίτεχνη κατασκευή της στάχωσης, τού εξωφύλλου δηλαδή τού βιβλίου καθώς δεν ήταν απλώς ένα λειτουργικό στοιχείο προστασίας του κειμένου, αλλά ένα έργο τέχνης που αναδείκνυε τη σύνδεση του βυζαντινού κόσμου με την πίστη, την αισθητική και την πολυτέλεια.
Ακολούθησε παρουσίαση σταχωμένων χειρογράφων, τα οποία ανέδειξαν πως η βυζαντινή στάχωση αποτέλεσε ένα μοναδικό συνδυασμό πρακτικής και αισθητικής αξίας, προσφέροντας όχι μόνο ανθεκτικότητα στο βιβλίο, αλλά και έναν καμβά για την έκφραση πνευματικών συμβολισμών.
Οι σταχωτές χρησιμοποιούσαν ξύλο για τη βάση των εξωφύλλων, επενδεδυμένο με δέρμα ή ύφασμα, και κοσμούνταν με περίτεχνα σκαλίσματα, πολύτιμους λίθους, ελεφαντόδοντο, σμάλτο και μαργαριτάρια. Οι λεπτομέρειες των διακοσμήσεων μαρτυρούν την υψηλή δεξιοτεχνία των καλλιτεχνών οι οποίοι συχνά συνδύαζαν τεχνικές χαρακτικής, ανάγλυφης διακόσμησης και επιχρύσωσης.
Ξεχωριστή θέση στην εκπαιδευτική δράση είχε το εργαστήρι που ακολούθησε, καθώς οι μαθητές μας είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν τεχνικές στάχωσης, με την κατασκευή δημιουργία προσωπικού έργου. Δημιούργησαν το δικό τους βιβλιαράκι ακολουθώντας τα βήματα της βυζαντινής βιβλιοδεσίας .Χρησιμοποίησαν τεχνικές που έμαθαν και εκφράστηκαν καλλιτεχνικά. Παρουσίασαν τις δημιουργίες τους και αντάλλαξαν απόψεις από την εμπειρία τους.
Στο τέλος, με την ολοκλήρωση του προγράμματος, έγινε αξιολόγηση από τις εκπαιδευτικούς που συνεργάστηκαν με το Βυζαντινό Μουσείο, αποτιμώντας τους στόχους της δράσης, τη σχεδίαση του περιεχομένου, τη μεθοδολογία και τη διαδραστικότητα με σκοπό την ανατροφοδότησή του.
Συνεργάστηκαν με το τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Βυζαντινού Μουσείου:
Βασιλική Τζαμαλή, φιλόλογος
Μαλβίνα Σταθοπούλου, φιλόλογος
